Van ritcoin tot variabele bijtelling: zo kom je ook in 2030 snel op je werk

Het Nederlandse vervoer dreigt de komende jaren dicht te slibben. Een ‘Deltaplan Mobiliteit 2030’ moet dat voorkomen.

Als we de manier waarop we ons verplaatsen niet drastisch veranderen, komt Nederland piepend en krakend tot stilstand. Dat is de conclusie van de zogenoemde Mobiliteitsalliantie, die bestaat uit 24 organisaties waaronder NS, ANWB, de Fietsersbond en Transport en Logistiek Nederland.

De alliantie wijst erop dat de vraag naar personenvervoer de komende tien jaar naar verwachting met 13 tot 20 procent zal groeien, en het goederenvervoer met 4 tot 19 procent. Om het verkeer toegankelijk en betaalbaar te houden, en tegelijkertijd te zorgen voor een lagere CO2-uitstoot, presenteerden de vervoersorganisaties vandaag een hele reeks aan plannen in een rapport met de titel Deltaplan Mobiliteit 2030.

We zetten de opvallendste punten voor je op een rij:

Ritcoins
Het idee is dat ritcoins de drukte in de spits kunnen verminderen. Gebruikers krijgen ritcoins, het recht om in de spits te mogen rijden. Als zij vaker in de spits willen rijden, moeten ze ritcoins bijkopen van mensen die niet per se in de spits hoeven te rijden. Het mechanisme van vraag en aanbod moet dan leiden tot een evenwichtsprijs voor de ritcoin.

Variabele bijtelling
De Mobiliteitsalliantie pleit voor een proef met variabele bijtelling. Nu is het zo dat als zakelijke rijders hun auto voor meer dan 500 kilometer per jaar privé gebruiken, zij 22 procent van de cataloguswaarde bij hun inkomen moeten optellen en daar vervolgens belasting over betalen, dat is de bijtelling (voor emissievrije auto’s 4%).

Gemiddeld rijden zakelijke rijders 13.000 kilometer per jaar privé. De alliantie wil testen of het koppelen van de bijtelling aan het aantal gereden privékilometers zorgt voor minder autogebruik. Ook moet blijken aan welk alternatief vervoersmiddel zij de voorkeur geven.

Vervoershubs
Een belangrijke pijler van het Deltaplan zijn zogenoemde vervoershubs. Dit zijn plekken waar verschillende vormen van mobiliteit, zoals openbaar vervoer, deelauto’s, deelfietsen en parkeerplaatsen worden samengebracht. Die knooppunten moeten zowel aan de rand van de stad als in de stad komen, maar ook op andere strategische plaatsen zoals langs snelwegen.

Als voorbeeld noemt de alliantie het Transbay Transit Center in hartje San Francisco, dat vorig jaar werd geopend. Op dit station stoppen stadsbussen, metro’s, langeafstandsbussen, regionale treinen en hogesnelheidslijnen. Op het dak is een park van 5,5 hectare gebouwd.

Overigens werd het station zes weken na opening alweer gesloten omdat er een scheur was ontdekt in een van de steunbalken onder het park. Op 1 juli zal het station heropend worden.

Goede app cruciaal
De vervoershubs moeten Nederlanders helpen om flexibeler met hun reisschema om te gaan, en niet alleen qua reistijden. In 2030 moeten forensen verschillende vormen van vervoer gebruiken om op hun werk te komen, zoals de (deel)auto, de (deel)fiets en de trein. Zij moeten kort voor vertrek kunnen kijken welke vervoersmiddelen ze nodig hebben, en dit plan tussentijds kunnen aanpassen als de omstandigheden veranderen.

Een goede app is daarvoor noodzakelijk. Als voorbeeld wijst het Deltaplan naar Wienmobil, een app van het openbaarvervoerbedrijf in Wenen. Die app biedt informatie over openbaar vervoer, maar ook over deelfietsen, deelauto’s, reguliere taxi’s, autoverhuur, parkeergarages en laadpalen.

Investeringsagenda
Het plan kost tussen 2020 en 2040 bijna 56 miljard euro, bijna 3 miljard per jaar dus. Dat is veel meer dan de overheid nu per jaar aan mobiliteit besteedt. Volgens de Mobiliteitsalliantie staan daar jaarlijks 18 miljard euro aan ‘maatschappelijke baten’ tegenover.

Van dit geld stelt de alliantie voor om in de Randstad enkele snelwegen beter op elkaar aan te sluiten. Ook zou de Amsterdamse Noord/Zuidlijn doorgetrokken kunnen worden naar Schiphol, en zou er een betere snellere ov-verbinding tussen Den Haag en Scheveningen kunnen komen. Verder ziet de alliantie een spoorlijn van de Randstad naar de noordelijke provincies als noodzakelijk.

Bron: RTL nieuws